Inleider Ali Bingöl van de Alevitische beweging PSA Enschede nam ons op 27 mei mee in de denk- en leefwereld van de Alevieten in de Nederlandse samenleving. Op het veelkleurig palet van die samenleving zijn de Alevieten bijna onzichtbaar gebleven en worden ze vaak niet onderscheiden van andere Islamitische migranten. Maar voor sommige Alevieten, die zich niet-gelovig noemen, staat het Alevietisme buiten de Islam. Vooral de tweede generatie Alevieten in Nederland ziet het Alevietisme primair als een cultuurgebonden geheel van normen en waarden, leefstijl en gebruiken.
De weg naar 'een volmaakt mens'
Het Alevitisme is een humanistische filosofie, waarbij niet de religieuze voorschriften, maar de ontwikkeling tot goed mens centraal staat. Om tot God te komen, om God te gedenken, is het noodzakelijk om ook de Goddelijke essentie in de mens te erkennen. In het Alevietisme gaat het om 'de mens met een schoon hart'. Wie gelooft dat God zich in de gedaante van de mens heeft gemanifesteerd, gelooft in wezen dat de mens de volmaaktheid al in zich draagt. Dus de mens en God zijn één en hetzelfde. Dit vraagt om een samenleving waarin het er menselijk aan toegaat, dat wil zeggen, democratisch en humanistisch. Vanwege die gerichtheid op menselijke groei en de liberale aard van het Alevietisme, hebben ze zich bij de Humanistische Alliantie aangesloten.
Humanistisch karakter
Bij de meeste Alevieten krijgt deze levensfilosofie ook een religieuze vertaling en duiding: de mens is een spiegel van God. Om tot God te komen hoef je niet per se naar Mekka te gaan, zoals de Soennieten doen. Het was Haci Bekta die zei: "Je moet het niet zoeken in Mekka. Je bent zelf Mekka en Kabe, je bent zelf de Koran." Of anders gezegd: het grootste boek dat gelezen moet worden, is de mens. Hoe mooi is dat! Ook geloven de Alevieten dat een volk, dat geen kansen geeft voor de ontwikkeling en emancipatie van vrouwen, gedoemd is uit te sterven.
De discussie rondom de Islam roept bij de Alevieten veel emotie op. Omdat Alevieten zich niet herkennen in de orthodoxe Islam en hun levensvisie sterk liberaal-humanistische en progressieve elementen heeft, herkennen ze zich niet in de inhoud en de toon van het debat. Ali maakte voelbaar dat de humanistische waarden van de Alevieten juist in deze tijd een belangrijke brugfunctie kunnen vervullen tussen de Islam en het Christendom. En dat was een mooie brug naar een verdiepende ontmoeting bij de afsluitende koffie.
Meer ervaren?
Lees hier voor een meer inhoudelijke weergave van deze ontmoeting. De laatste Ontmoeting van dit seizoen is op donderdag 25 juni, waarin vrede wordt belicht vanuit het humanisme van Confucius.
